Khung cảnh xanh mát tại Vườn quốc gia Tràm Chim nhìn từ trên cao, năm 2023. Ảnh: Ngọc Tài
Vườn quốc gia Tràm Chim, cách TP HCM khoảng 150 km, trải dài trên diện tích gần 7.500 ha, là nơi cư trú của hơn 230 loài chim, trong đó có 32 loài quý hiếm và 16 loài được ghi trong sách Đỏ. Đặc biệt, vào năm 2012, Tràm Chim đã được công nhận là khu Ramsar thứ tư của Việt Nam, khẳng định tầm quan trọng của nó trong việc bảo tồn các vùng đất ngập nước.
Khung cảnh Tràm Chim năm 2021 và vụ cháy xảy ra vào trưa 11/6.
Vào trưa ngày 11/6, một đám cháy lớn đã xảy ra tại Vườn quốc gia Tràm Chim, thiêu rụi một phần diện tích rừng tràm và cây ăn trái, ảnh hưởng đến khoảng 100 hộ dân và môi trường sống của các loài chim quý. Ngọn lửa bùng phát từ khu bảo tồn sinh cảnh đất ngập nước, nơi các loài chim sinh sống và kiếm ăn, tạo ra cột khói cao hàng trăm mét bao trùm khu vực rộng lớn.
Tràm Chim không chỉ là điểm đến tham quan mà còn là nơi lý tưởng cho những ai yêu thích nghiên cứu và chụp ảnh các loài chim. Nhiếp ảnh gia Ngô Trần Hải An, một người thường xuyên đến Tràm Chim, chia sẻ rằng anh đã ghé thăm nơi này không dưới 10 lần. “Khung cảnh nơi đây thật đẹp và yên bình, với rừng tràm xanh mướt và nước ngập tràn,” anh An nói về trải nghiệm của mình khi đến Tràm Chim vào tháng 1.
Trong hình là chim cốc ở đầm hoa súng tại Tràm Chim vào tháng 1. Chim cồng cộc, hay còn gọi là chim cốc, có tên tiếng Anh là Great Cormorant, với đuôi dài và cổ họng có mảng màu vàng. Đây là loài chim nước, thường sống ở các sông, kênh, rạch, ao hồ và đồng ngập nước, với thức ăn chủ yếu là cá.
Chim cốc đế, một loài chim quý hiếm, thường sinh sống ở vùng Tây Nam Bộ, được ghi lại trong bức ảnh tháng 1.
Để vào Vườn quốc gia Tràm Chim, du khách cần mua vé và có thể thuê xuồng máy hoặc xuồng kéo để di chuyển vào bên trong vườn, với sức chứa tối đa 20 người mỗi phương tiện. Du khách cũng được khuyến cáo không xả rác trong suốt hành trình tham quan.
Trong mùa nước nổi từ tháng 8 đến tháng 11, Tràm Chim mở các tuyến tham quan kết hợp với trải nghiệm dỡ chà bắt cá, giăng lưới, đặt lợp và bắt chuột. Đây cũng là thời điểm chim sinh sản, khi con nước về, tạo điều kiện cho cá và tôm phong phú, trở thành nguồn thức ăn cho chim.
Chim trích cồ, một loài thuộc họ gà nước, thường xuất hiện ở Tràm Chim vào tháng 1. Chúng phân bố chủ yếu ở các tỉnh phía Nam Trung Quốc và các nước Đông Nam Á.
Nhiếp ảnh gia Hải An cho biết để có được những bức ảnh đẹp về các loài chim ở Vườn Tràm Chim, anh đã nhiều lần phải “mặc mật phục” ngụy trang bằng lá cây, ở trong rừng từ 3-4 ngày, thậm chí cả tuần, mới có thể bắt gặp những loài chim quý hiếm hoặc cảnh chim di cư.
Chim cổ rắn hay còn gọi là chim điên điển, là loài chim lớn thường sống trong các hồ, sông, đầm lầy, phá và rừng ngập mặn. Con trống có bộ lông màu đen hoặc nâu sẫm, với mào mọc thẳng đứng trên đầu và mỏ lớn hơn so với con mái. Chim mái có bộ lông nhạt màu hơn từ phần cổ trở xuống.
Chim quốc mốc, còn được gọi là chim kịch, thuộc họ gà nước, có ngoại hình tương tự như sâm cầm nhưng nhỏ hơn. Chim trưởng thành có mỏ màu đỏ và thường sống xung quanh đầm lầy, ao, kênh, rạch và các vùng đất ngập nước nhiều cây cối.
Gà lôi nước Ấn Độ, có tên Latin là Metopdius indicus, khi trưởng thành có lông ở trên mắt và một dải lông mày rộng màu trắng kéo dài ra sau gáy. Phần lông cổ có ánh xanh, đỏ, lục, tím. Gà lôi thường sống ở vùng đất ngập nước, các đầm lầy, cỏ dại và đầm sen, với thức ăn chủ yếu là bèo non và ấu trùng trên bèo.
Khung cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp ở Tràm Chim.
Khi đến Tràm Chim, du khách như được trở về miền Tây xưa với những đàn chim cò bay lượn rợp trời. Đặc biệt, dễ dàng bắt gặp nhất là đàn cò ốc, thuộc họ hạc, loài chim được bảo vệ nghiêm ngặt, giúp nông dân diệt trừ sinh vật gây hại bằng cách ăn ốc và gom vỏ vào cùng một chỗ.
Không chỉ là nơi cư trú của các loài chim quý, Tràm Chim còn được biết đến như một vương quốc hoa nước. Tháng 2 hàng năm là thời điểm lý tưởng để đến Tràm Chim, khi các loài chim bay về và đầm hoa súng nở rộ.
Trong hình là cò bợ ở đầm súng. Cò bợ, còn được gọi là cò ma hay cò cói, thuộc họ diệc, có chiều dài trung bình gần 50 cm, thường có lông nền trắng, lưng màu nâu, mỏ vàng với đầu mỏ đen, chân và mắt cò màu vàng. Lông cò chuyển sang màu đỏ, xanh và trắng vào mùa sinh sản.
Du khách có thể chiêm ngưỡng các loài súng trắng, đỏ trải rộng trên đồng cả trăm hecta. Khi thu hoạch hoa súng ở Tràm Chim, người dân thường lấy cả phần thân dài dưới nước sâu và bó lại thành khoanh để dễ vận chuyển. Hoa súng tươi có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như gỏi, mắm kho, xào tỏi, hay canh nấu tôm.
Nhĩ cán vàng là loài rong sống dưới vùng nước chua phèn, là thực vật đặc hữu của Vườn quốc gia Tràm Chim, đang được bảo tồn và phát triển tốt tại đây. Cánh đồng hoa nhĩ cán vàng nằm tại khu A1, trải dài hơn 3 km, nở dần từ tháng 10 đến hết tháng 3 năm sau.
Thảm hoa nhĩ cán tím nở rộ một góc cánh đồng vào năm 2021.
Nhiếp ảnh gia Hải An chia sẻ rằng khung cảnh thiên nhiên ở Tràm Chim hầu như không thay đổi qua từng năm. Mỗi mùa lại mang đến một loài hoa khác nhau. Mùa hoa nhĩ cán tím thường bắt đầu nở vào cuối tháng 1, đầu tháng 2 và kéo dài khoảng hai tháng. Tiếp theo là mùa hoa hoàng đầu ấn, một loại hoa đồng nội, nở từ tháng 3 đến tháng 5, tạo nên một bức tranh vàng rực rỡ trên cánh đồng rộng hàng chục hecta.
